turk donyasi
زبان،تاریخ و فرهنگ مردم ترک
درباره وبلاگ


سلام به وبلاگ من خوش آمدید از اینکه به وبلاگ اینجانب سر میزنید خوشحالم. در ارائه و جمع آوری مطالب این وبلاگ سعی شده است مطالب مفید راجع به زبان ، فرهنگ و تاریخ مردم ترک از اکثر سایتها و وبلاگهای ایرانی و سایر کشورها به خصوص کشورهای ترک زبان دنیا استفاده شده است و در واقع گلچینی از مطالب سایت های مختلف است که در قالب یک وبلاگ جمع شده است. و سعی شده است با ارائه مطالب آموزش و همچنین لینک های مفید به یادگیران زبان ترکی کمکی کوچک کرده باشیم .خواهشمند است ما را از نظرات سازنده تان بی نصیب نفرمایید. ترکون دیلی تک سوگیلی ایستکلی دیل اولماز آیری دیله قاتسون بو اصیل دیل اصیل اولماز
نويسندگان

قره صانديق، سند زنده نسل كشي مسلمانان آزربايجان

قره صانديق

گزارش: محمدعلي ارجمندي، نشريه آغري ـ شماره ۱۳۶

كشور ايران به ويژه شمالغرب آن و به طور اخص شهرهاي اورميه و سلماس در طول جنگ جهاني اول و پس از آن متحمل خسارت هاي جاني و مالي فراواني از جانب كشورهاي غربي بويژه آمريكا، انگليس، فرانسه و روسيه شد كه حاصل ان كشته شدن صدها هزار مسلمان آذربايجاني در پي دسيسه هاي اين كشورهاي استعمارگر با بازيگرداني عناصر فتنه گري چون مستر شد و پاكارد آمريكايي، دكتر گوژل فرانسوي،كاپيتان گراسي و گرد انگليسي، كوزمين و نيكتين روس و عوامل ديگري چون پتروس . آندرانيك و ... بود كه شاهد زنده آن جداي از صدها سند دست اول و كتب نوشته شده گورستان هاي فراوان دو شهر «اورميه وسلماس» مي باشد كه در آن برهه زماني « 1297 ـ 1296» شمسي بصورت دفن دسته جمعي اجساد مسلمانان غرب آذربايجان بوجود آمد كه از مهمترين اين گورستان هاي دسته جمعي مي توان به گور دسته جمعي حاجي خان اورميه كه هم اكنون ساختمان اداره آگاهي، كتابخانه باهنر اورميه و اداره تبليغات اسلامي اورميه بر روي آن قرار دارد اشاره كرد و همچنين گورستانهاي خطيب، شرف، آغداش، خزران، قوچ محمد، و مهمتر از همه گورستان قره صانديق اشاره كرد «محل دبيرستان مهر يا 15 خرداد» كه اخيرا با خاك برداريهاي انجام گرفته توسط اداره نوسازي مدارس آذربايجان غربي، گور دسته جمعي متعلق به فاجعه جيلولوق آشكار شد.

 

پنجشنبه 27 مهرماه در پي تماس تلفني طاهر شفيع پور كارشناس ارشد تاريخ با اينجانب مبني بر مشاهداتش از گور دسته جمعي در محل گورستان قره صانديق اورميه به محل خاك برداريهاي انجام گرفته رفته و گورهاي دسته جمعي مسلمانان اورميه اي به قتل رسيده در فاجعه جيلولوق اورميه را به تصوير كشيدم كه مشاهده مي فرماييد. هر چند در ابتداي امر با پيگيريهاي انجام گرفته كار گود برداري متوقف شد. ولي متاسفانه با دستور شخص مهندس فري كار گود برداري و تخريب از نوع آغاز شد. مدير ميراث فرهنگي آذربايجان غربي در گفتگو با خبرنگار آغري با وجود تاييد وقوع حادثه بسيار ناگوار تاريخي در شهر اورميه و علائم آن در اين محل در تضادي آشكار و در گفتگو با تلويزيون اورميه و خبرگزاري ايسنا قره صانديق را فاقد ارزش تاريخي و تحقيقاتي ذكر مي كند و اين در حالي است كه وي در ادامه سخنان خود از قدمت 150 ساله گورستان و ثبت آن در نقشه هاي قديمي سخن مي گويد.

 

مهندس فري بار ديگر و بدون هماهنگي و توجه به گفته هاي قبلي اش و در پاسخ به ايسنا مي گويد « در اين گورستان فقط تعدادي خرده سفال از دوره اي ايلخاني، صفوي و يا سلجوقي پيدا شده است! دغدغه مسئول ميراث فرهنگي آذربايجان غربي در حفظ و صيانت از آثار به گفته ايشان خرده سفال و استخوانهاي انبوه كه حكايت از تراژدي بزرگ اوابل قرن بيستم در اين منطقه «جيلولوق» است چنان است كه ايشان حتي از تحقيقات جزئي كارشناسان ممانعت به عمل مي آورند و به گفته خود: بقاياي اين استخوان ها را پيمانكار در محل ديگري دفن كرده است!!! كه البته اين موضوع نيز صحت نداشته بلكه استخوانهاي انبوه آشكار شده به جاي دفن در مكاني ديگر! به همراه هزاران تن خاك بار كاميونها شده و به همراه نخاله هاي ساختماني در مكانهاي تعيين شده توسط  شهرداري تخليه مي شود.

 

به هرحال تاريخ زنده و واقعيات موجود را نمي شود كتمان كرد و بر خلاف گفته اين مقام مسئول ميراث فرهنگي اين گورستان قديمي از سه لايه تشكيل شده است، كه بنا به گفته رضا حيدري كارشناس ميراث فرهنگي آذربايجان غربي در لايه هاي زيرين آن آثار آتش سوزي عظيمي مشاهده مي شود كه از فاجعه اي بزرگ سخن مي گويد، به نحوي كه حتي درون سفال هاي لعاب دار و استخوان ها نيز سوخته است،  عمق محل گود برداري شده 4 متر است و بقاياي اجسادي كه در لايه دوم و سوم بصورت دسته جمعي دفن شده اند به وضوح مشخص است. در قره صانديق نيز به مانند گورستان حاجي خان با حفر چاله هاي عميق كشته شدگان فجايع جيلولوق به صورت دسته جمعي دفن شده اند.

 

لازم به توضيح است كه در پي سخنان رئيس جمهوري محترم مبني بر خسارت هاي جاني و مالي وارده از دولت هاي متفقين در طول و پس از جنگ جهاني اول بر عليه مردم ايران و تاكيد بر پيگيري خسارت هاي وارده در دادگاههاي بين المللي، «گور دسته جمعي قره صانديق اورميه» سندي زنده و آشكار از دخالت هاي كشورهاي غربي و نسل كشي مسلمانان شمالغرب ايران مي باشد. مرحوم رحمت ال.. توفيق كه خود از نزديك شاهد اين فجايع بوده در مقطعي با سفارش ميرزا محمود آقاي مجتهد مسئوليت دفن دسته جمعي جنازه ها را بر عهده گرفته بود در صفحه 24 ـ 23 تاريخچه اورميه مي نويسد: جنازه هاي بلا صاحب را از خانه ها و كوچه ها جمع كرده و در گودال خيلي بزرگي روي هم چيده و به خاك مي سپرديم. توفيق تعداد كشته شدگان را تنها در روز سوم جنگ يعني يكشنبه پنجم اسفند 1296 شمسي را ده هزار نفر ذكر مي كند. «عده تلفات مسلمانان در واقعه روز يكشنبه با زن و بچه و مرد پير و جوان به ده هزار نفر بالغ گرديد» «۱»

 

معتمدالوزاره كارگزار وقت وزارت خارجه ايران در اورميه نيز در يادداشت هايش با اشاره به فجايع جنگ از خسارات وارده سخن گفته و مي نويسد: اين ولايت خراب «اورمي» كه طولا بيست فرسخ و عرضا هشت فرسخ و چندين محالات بزرگ و آباد و حاصل خيز و خوش آب و هوا را دارا بود و موافق تخمين صحيح سيصدهزار نفر نفوس در عرض اين مسافت سكونت داشت، فعلا بطور مسلم پنجاه هزار نفر باقي نمانده ...خسارات مادي و معنوي تا يك صد ميليون تومان تخمين مي شود «2»

 

جداي از اجساد دسته جمعي مسلمانان اورميه در قره صانديق، به گفته رضا حيدري كارشناس ميراث فرهنگي آذربايجان غربي در لايه هاي زيرين اين گورستان آثاري از تمدن اسلامي و خمره ها و سفال هاي لعاب دار و شيشه هاي هفت رنگ به چشم مي خورد در ضلع شرقي اين محوطه به هنگام حفر گودي توسط بيل مكانيكي، بقاياي آثار سفالينه و ظروف لعابدار داراي نقش و نگار زيباي دوره اسلامي به دست آمد. همچنين در اين محل تونلي نيز ديده شد كه نشان از وجود يك قنات تاريخي در اين محل دارد.

 

پي نوشت:

 

1 ـ توفيق، رحمت الـله ـ تاريخچه اورميه، «يادداشت هاي از سال هاي جنگ اول جهاني و آشوب بعد از آن» ص 24 ـ23 ، نشر شيرازه، چاپ اول 1389

 

2 ـ معتمدالوزاره، رحمت الـله خان ـ اورميه در محاربه عالم سوز، ص 201  ـ نشر شيرازه،  چاپ اول 1379

 

قره صانديق اورميه

 

گور دسته جمعي قره صانديق

 قره صانديق سند زنده نسل كشي مسلمانان آذربايجان

 

 قره صانديق، سند زنده نسل كشي مسلمانان آذربايجان

 

 گورستان دسته جمعي قره صانديق

 قره صانديق سند زنده نسل كشي مسلمانان آذربايجان

نقل شده از ایرانتورک

صفحه قبل 1 صفحه بعد
موضوعات
پيوندها